Kapela Svetog Roka spada među najstarije građevine u Vršcu. Nalazi se na mestu na kojem je nekad bilo katoličko groblje, izmešteno šezdesetih godina prošlog veka.
Kapela je nastala u vremenu koje Vršac ne pamti po dobrome. Između 1737. i 1739. godine besneo je rat između Austrije i Turske, a Vršac i ceo južni Banat su za vreme ratnog meteža bili na meti pustošenja turskih četa, kao i raznih drugih pljačkaša.
Da zlo bude veće, po završetku rata je izbila strašna epidemija kuge, koja je, već očajne, malobrojne Vrščane, koji su se vraćali na svoja spaljena ognjišta, skoro potpuno desetkovala.
U jesen 1739. godine, na mestu na kojem se po predanju za vreme turskog vilajeta nalazio saraj turskog zapovednika, niče zavetna kapela u slavu Svetog Roka, zaštitnika od kuge. Osveštana je 4. oktobra, na dan Svetog Serafima, koji se tu slavio svake godine.
Osim činjenice da su slične kapele u isto vreme sagrađene i u Temišvaru i u Segedinu, treba pomenuti da je kapela često menjala nazive, pa je tako bila posvećena i Svetom Florijanu, kao i Svetoj Rozaliji.
U vreme izgradnje kapele, nekadašnje katoličko groblje nije bilo na tom mestu, već na uglu ulica Heroja Pinkija i Vaska Pope, ali par decenija kasnije kapela postaje grobljanska crkva usled preseljenja groblja.
U svojoj dugoj istoriji služila je i kao mesto okupljanja omladine prilikom časova veronauke, ali i kao barutana Henemanu i ostalim braniocima Vršca u poslednjem turskom ratu, 1789. godine.
Prema nekim podacima, služila je kao barutana i kasnije, u danima tokom Mađarske revolucije (1848 – 1849.) i Prvog svetskog rata (1914 – 1918.).
Danas ova crkva, ili kapela, stoji usamljena i donekle obnovljena, ušuškana u ambijent i okolnu arhitekturu, na mestu pored kojeg prolaze mnogi pešaci mahom nesvesni bogatog istorijata ove građevine.
Autor: Tamaš Fodor